Lagers
Algemene informatie over lagers
Lagers zijn essentiële componenten in machines en industriële toepassingen. Ze zorgen voor een efficiënte belastingoverdracht met minimale wrijving en dragen bij aan een langere levensduur van bewegende delen. In dit artikel bespreken we de belangrijkste aspecten van lagers, waaronder belasting, levensduur, lageropbouw en veelvoorkomende lagertypen.
De belasting
De primaire functie van een lager is het overbrengen van belasting tussen een stilstaand deel (bijvoorbeeld een lagerhuis) en een roterend deel (zoals de as) met zo min mogelijk wrijving.
Belastingen kunnen ontstaan door:
- De massa van de machine of onderdelen
- Het gewicht van het te verplaatsen product
- De overbrenging van vermogen
Bij wentellagers worden deze belastingen via rollichamen tussen de binnen- en buitenring overgebracht.
De levensduur
De levensduur en het goed functioneren van lagers valt of staat door een aantal bepalende factoren:
- de reinheid wat daardoor de kwaliteit van het lagerstaal bepaald
- de juiste hoeveelheid smeermiddel
- de te gebruiken en goede afdichtingen van lagers
- maatnauwkeurigheid
- toerentallen
- belastingen
- radiale, interne speling in het lager
- geruisarm
- verpakking en opslag in het magazijn.
Daarnaast zijn er externe factoren die de levensduur beïnvloeden:
- de keuze van het lagertype en lageropstelling
- een schone werkomgeving
- correcte montage- en demontage van de lagers met speciale gereedschappen
- nauwkeurig bewerkte assen en huizen
- de juiste keuze as- en huispassingen
- bedrijfstemperatuur
- nazorg en onderhoud
- sterke vervuiling van buitenaf en andere bedrijfsomstandigheden.
Opbouw van een lager
Een lager bestaat doorgaans uit drie hoofdcomponenten:
- Twee ringen met loopbanen: De binnenring is verbonden aan het roterende deel, terwijl de buitenring vastzit aan de constructie.
- Rollende elementen: Kogels, rollen of naalden verminderen de wrijving tussen de ringen.
- Een kooi: Houdt de rollende delen op de juiste plaats en voorkomt contact tussen de elementen.
Wentellagers worden ingedeeld in kogellagers en rollagers:
- Kogellagers hebben een puntcontact tussen de kogels en de loopbanen.
- Rollagers hebben een lijncontact, wat ze geschikt maakt voor hogere belastingen.
Het meest gebruikte lager ter wereld is het enkelrijige diepgroefkogellager, beschikbaar in diverse afmetingen en uitvoeringen.
Lagertypen
Er zijn verschillende soorten lagers, elk met specifieke eigenschappen en toepassingen:
| Lagertype | Kenmerken |
|---|---|
| Enkelrijige- en tweerijige groefkogellagers | Universeel inzetbaar, geschikt voor hoge snelheden |
| Enkelrijige- en tweerijige hoekcontactlagers | Biedt hoge radiale en axiale belastingscapaciteit |
| Tweerijige zelfinstellende kogellagers | Compenseert uitlijnfouten, ideaal voor lange assen |
| Cilinderlagers | Hoge radiale belastingscapaciteit en hoge stijfheid |
| Kegellagers | Geschikt voor gecombineerde belastingen |
| Tweerijige tonlagers | Zelf-instellend, hoge belastingcapaciteit |
| Axiale kogellagers (druklagers) | Specifiek voor axiale belasting |
Bij de keuze van een lager spelen factoren als inbouwruimte, belastingscapaciteit, toerentallen en constructiematen een cruciale rol.
ISO-norm
Elk lager wordt aangeduid met een codering. De kenmerken hiervan worden bepaald door een ISO-norm. De ISO (International Standard Organization) heeft als taak het ontwikkelen en coördineren van normen met als doel internationale uitwisselbaarheid van producten. Strikte toepassing hiervan door de lagerproducenten zorgt voor volledige uitwisselbaarheid van lagers –ongeacht het merk– met hetzelfde typenummer.
